Is loonmatiging een oplossing voor inflatie
Met historische inflatiecijfers steekt de oude vraag de kop weer op, is loonmatiging de oplossing voor de inflatie?
Inflatie is een symptoom van een markt die uit balans is, dat zei mijn economie leraar op de basisschool. En dat lijkt mij juist. De markt bestaat uit vraag en aanbod. Gaat de vraag omhoog of het aanbod omlaag, dan stijgen de prijzen. Neemt het aanbod toe of de vraag af, dan zakken de prijzen. De economie is eigenlijk een klimaat, met soms een hittegolf en dan een storm die het weer in balans brengt. Inflatie is hier onderdeel van.
Onze inflatie begon begin 2021 (en dus niet met de oorlog in Oekraïne). De wereld kwam uit Corona en fabrieken werden weer opgestart. De TV winkel op de hoek mag open. Ze hebben medewerkers nodig, dus het inkomen stijgt. Ze hebben ook Tv’s nodig om te verkopen. De landelijke leverancier is door zijn voorraad heen. De fabrieken in Azië kunnen nog niet snel produceren, want de productie van grondstoffen is nog niet op peil. Er zijn geen schepen om ze te versturen want de werven zijn nog niet op gang. Het is een klassiek inflatie verhaal. De vraag is groter dan het aanbod.
Hier helpt loonmatiging. Immers, als we niet genoeg verdienen om die TV te kopen, dan wachten we wel een jaar. Die oude TV kan nog wel even mee. De vraag neemt af, de markt komt in balans.
En toen kwam de oorlog in Oekraïne. En niet zozeer de oorlog, maar de reactie hierop. Namelijk de stop van alle import vanuit Rusland door het westen. Meteen zien we een tekort aan olie en gas ontstaan, en dit doet de prijzen stijgen.
Dit is dus een inflatie geworden die wordt veroorzaakt door de aanbodkant, niet de vraagkant. En het heeft effect op de eerste levensbehoefte van de bevolking. Namelijk, verwarming en voedsel. Ja, je kunt een jaar wachten met een nieuwe TV. Maar je kunt niet een jaar wachten met een warme maaltijd.
Loonmatiging is in dit geval in mijn ogen een slechte idee. Want de afname van vraag is nauwelijks mogelijk, en al zou deze dalen dan nog blijven prijzen hoog.
Het is goed te beseffen dat deze inflatie is veroorzaakt door toedoen van de westerse overheden. De sancties zijn goed begrijpbaar, maar raken de eigen bevolking net zo hard, al dan niet harder dan de Russen. Inmiddels exporteert Rusland zijn olie aan andere landen of via omwegen weer naar Europa. En zijn de hoge prijzen alleen maar een extra bonus. Olie en gas sancties zijn het verkeerde wapen in een goede strijd.
Maar het kan erger.
In Nederland hebben we hoge prijzen voor nutsvoorzieningen zoals een woning, kinderopvang en zorg gesubsidieerd met toeslagen voor de laagst verdienenden. De markt werkt, en de prijzen voor deze voorzieningen blijven dus hoog.
Neem de huurtoeslag. Het doel is dat mensen een betaalbaar huis kunnen huren. Dat hadden we ook kunnen oplossen met het geld te besteden aan meer huizen bouwen, of het subsidiëren van woningbouw verenigingen zodat huren kunnen worden verlaagd. Of de zorg. België is een land waar de inkomensbelasting hoger is dan in Nederland. Echter, de zorgverzekering is daar rond de 100 euro per jaar. Als België dat kan, dan kunnen wij dat ook.
Met deze subsidies is er langzaam een val gegraven die steeds dieper wordt. We hebben een afroommaatschappij gecreëerd waarbij alles wat je extra verdient niet bijdraagt aan je besteedbaar inkomen. Logisch dat mensen niet meer willen werken.
En wat het erger maakt, is de hoge accijns en belastingen op producten. Deze perfect storm komt nu samen.
De gasprijs gaat omhoog. De overheid compenseert met subsidies van de toeslagen en het compenseren van de hoge gasprijs met meer toeslagen. Mensen gaan wat meer verdienen, maar hierdoor gaan hun toeslagen omlaag dus hun besteedbaar inkomen blijft gelijk. Spaargeld wordt opgemaakt om de hoge tarieven te betalen, nou reken maar uit wat de uitkomst wordt. We zijn in een situatie gekomen dat simpelweg het verhogen van de lonen met 10% niet meer loont. Leven blijft onbetaalbaar. En de economische impact hiervan moeten we nog gaan zien.
Ik zie hier drie wegen uit.
- Hervorming van het hele belasting en toeslagen stel. Wat er moet gebeuren is het vaststellen van een sociaal minimum per burger. Vervolgens wordt dat het bijstandsniveau. Iemand met een bijstand moet dan dus kunnen leven zonder subsidie. Het minimumloon leg je vervolgens 20% boven dat niveau. Werken gaat dan lonen.
- Het structureel aanpakken van de prijs aan de aanbodkant. Dus geld investeren voor het verlagen van medicijnprijzen, huurprijzen en energieprijzen. Dat kan niet zonder het opleggen van maximale prijzen of zelfs nationalisatie.
- Net doen alsof er niets aan de hand is. En het lijkt erop dat dit op dit moment gebeurd.
Dit is een situatie die zo niet door kan gaan. Als mensen hun huur, hun zorg en hun verwarming niet meer kunnen betalen dan gaat dit onrust geven. En de eerste signalen verwacht ik rond de verkiezingen in Maart.
Geef een reactie