Middellandse zee en gas

De wereld is er niet veiliger om geworden. En de volgende flash-point lijkt in de Middellandse zee te liggen.

Turkije en Griekenland zijn nooit grote vrienden geweest. De oorzaak hiervan is een te lang verhaal om hier in een blog uit te leggen. Deze week lijkt het weer uit de hand te lopen.

De conflicten tussen deze landen is in het verleden vaak opgelaaid. Het was vaak de tussenkomst van de VS dat erger deed voorkomen. In het laatste conflict lijkt de VS echter onzichtbaar, met verstrekkende gevolgen.

De oorzaak van dit conflict, gas in de Middellandse zee. Landen kunnen in hun eigen EEZ naar gas boren. Met de EEZ van Turkije is wel wat aan de hand. Want Griekenland heeft een aantal eilanden vlak voor de Turkse kust liggen. Dit beperkt de Turkse EEZ tot de EEZ van die eilanden. Turkije is het daar niet mee eens. Dit leid tot overlappende claims van de EEZ van Griekenland (en Cyprus) aan de ene kant, en de EEZ van Turkije aan de andere kant.

De situatie is al zo oud als de moderne Turkse staat. Maar escaleert nu wel. Turkije sloot een deal met Libië over de tussenliggende zeegrens en claimt daarmee een groot stuk zee wat Griekenland als zijn bezit ziet. Dit zorgde een aantal weken geleden al bijna tot een conflict wat door tussenkomst van Duitsland kon worden voorkomen. Daarna besloot Griekenland een soortgelijke deal met Egypte te sluiten waarmee (na, Turkije, Griekenland, Cyprus en Libië) een vijfde partij in het conflict wordt getrokken.

Turkije stuurde daarna een gas onderzoeks- schip de door Griekenland geclaimde EEZ in met een escorte van vijf marine schepen. Griekenland bracht vervolgens zijn krijgsmacht in de hoogste staat van paraatheid.

Een niet onbelangrijk detail is dat de zeegrens tussen Griekenland en Turkije ook de zee grens is van de EU. Frankrijk, al geen vriend van Turkije, onderkend dit en heeft inmiddels twee marine schepen en vliegtuigen naar de regio gestuurd.

Deze onstabiele situatie liep gisteren al bijna uit de hand door een botsing tussen een Grieks en Turks marine schip. Saillant detail, het betrokken Griekse schip is van Nederlands makelij.

Deze situatie kan snel uit de hand lopen, en het gebrek aan media aandacht is dan ook opvallend. De gevolgen zijn ook niet te overzien. Als de EU het toelaat dat er binnen zijn grenzen door een vreemde macht naar gas kan worden geboord, zal dat een gevoelige klap zijn voor de EU’s geloofwaardigheid. Het zou een succes zijn van de Turkse kanonneerboot diplomatie. En wellicht zullen andere landen dit ook gaan proberen.

De consequentie om dit te voorkomen kan best wel eens oorlog zijn. En dat is een uitkomst die niemand wil. Vandaag bespreken de EU-leiders de situatie. En de komende tijd zullen we de situatie goed in de gaten moeten houden.